Z bliska i z dystansu

Autor: Marcin Jaworski

Najnowszy tom Justyny Bargielskiej, Dziecko z darów, pozwala zobaczyć siebie i świat, swój oraz wspólny język, własną i cudzą wyobraźnię w skondensowanej postaci. Z bliska i z dystansu jednocześnie. Oto jedna z najlepszych książek poetyckich ostatnich lat.

To jak w czasie pandemicznej izolacji – proszę wybaczyć tę wulgarną, nadużywaną analogię – doświadczamy rzeczywistości jako dojmująco skompresowanej do jednego miejsca oraz niepokojąco rozrzedzonej zdalną komunikacją. W wierszach oznacza to opis codzienności w zbliżeniu, detaliczny i fragmentaryczny. Intymny niemal, bo znaczony imionami własnymi oraz czułą bezkompromisowością w nazywaniu emocji i doświadczeń.

Bargielska opowiada o macierzyństwie, wskazując na nieprzekraczalną barierę między dzieckiem a dorosłym. O przyjaźni, o miłości, o śmierci – za każdym razem w sposób równie nieoczywisty, bez złudzeń, raz depresyjnie, innym razem w zachwycie.

Wspomniana poetycka kondensacja wynika także z dystansu, czyli z ciętego humoru oraz z błyskotliwej, skierowanej w różne strony naraz ironii. Z dystansu, czyli szczególnego rodzaju spojrzenia z zewnątrz – trudno tu użyć innych słów – metafizycznego i religijnego.

To odświeżające i zaskakujące, także dla ateisty, kiedy kompromitujący się na naszych oczach język teologii i religijności maryjnej traktowany poważnie (czyli krytycznie, nie instrumentalnie) ożywa w wierszu.

Niezmienne wrażenie, które towarzyszy mi podczas kolejnych lektur Dziecka z darów, jest takie jak przy rozmowie z kimś dobrze znanym, kto opowiada anegdoty z codzienności i sny, nie narzucając swojego zdania. Albo – jakby ktoś mnie uważnie wysłuchał i zapisał to, co chciałbym nazwać w innym języku, którego sam nie potrafiłbym użyć, choć przecież od teraz to jest także mój język.

Dziecko z darów Justyny Bargielskiej – oto jedna z najlepszych książek poetyckich ostatnich lat.

Marcin Jaworski – prof. UAM, literaturoznawca i krytyk literacki. Ostatnio opublikował Po całości… Szkice, punkty (z K. Hoffmannem i P. Śliwińskim), Świat nieliryczny. Studia i szkice o poezji współczesnej. Współpracownik Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu, m.in. jako kurator Festiwalu Fabuły. Sekretarz Poznańskiej Nagrody Literackiej.