O książce
Zapiski z nocnych dyżurów Jacka Baczaka to poruszająca opowieść o starości, chorobie i śmierci. To pierwsza w Polsce książka wprowadzająca do literatury tematykę Domu Pomocy Społecznej. Baczaka uhonorowano w 1996 roku Nagrodą im. Kościelskich, a książkę uznano za wydarzenie literackie, szeroko dyskutowano i komentowano. Przez wiele lat była jednak niedostępna, zapomniana. Dziś Zapiski ukazują się w nowej edycji i z posłowiem prof. Dariusza Czai.
Bohater Zapisków z nocnych dyżurów – młody pielęgniarz/pomocnik w DPS-ie – w notatkach ze swoich codziennych pobytów w ośrodku zmaga się z tym, co niewyrażalne. I próbuje pokazać to, co dotychczas głęboko skrywane, zepchnięte do świata tabu. Opisuje świat Domu Pomocy Społecznej, zakładu dla nieuleczalnie chorych, jako miejsce cierpienia, odchodzenia, samotności.
Jacek Baczak pisze z dużą dozą współczucia, ale bez zbędnej emocjonalności. To proza przejmująca i jednocześnie ascetyczna. Na pograniczu formy i literackich rodzajów, spotyka się to, co dla Baczaka najistotniejsze: empatia, uważność, milczenie.
Autor tak komentuje Zapiski z nocnych dyżurów: „Nie napisałem nic więcej. Nie wiedziałem, dlaczego miałbym pisać. Wolałem zostać z tyłu, w ciszy. Czym tak istotnym i niezwykle ważnym miałbym zajmować ludziom ich czas? Czytam ten tekst po latach i nadal pamiętam tamtego młodego człowieka – jego myśli i zachwyty, jego strach i niedowierzanie, że nasze życie jest tak kruche i tak delikatne. Tamto uświadomienie sobie, jak niewiele znaczymy i bardzo często żyjemy złudzeniami – zostało już we mnie. Czasem czuję, że jest we wszystkim, co robię i myślę”.
Zapiski z nocnych dyżurów Jacka Baczaka to dziś książka niezwykle aktualna. Jak czytać ją w świecie śmiertelnych statystyk, w dobie starzejącego się społeczeństwa, a zarazem kultu młodego, pięknego ciała? Autor – choć nie udziela jednoznacznych odpowiedzi – stoi po stronie skupienia, współczucia, milczenia.
Wyróżnienia i nominacje
Nominacja w konkursie na Książkę Edytorsko Doskonałą Edycja 2020/2021.
Nominacja w konkursie PTWK Najpiękniejsze Polskie Książki 2021.
